Inlichtingenplicht bijstandsuitkering: schenkingen en leningen

Bij het aanvragen en ontvangen van een bijstandsuitkering heeft u veel verplichtingen waar u zich aan moet houden. Een verplichting is de inlichtingenplicht: u moet alle informatie verschaffen die van belang kan zijn voor uw bijstandsuitkering.

Ook het ontvangen van geld van anderen, bijvoorbeeld van uw ouders of vrienden, moet u melden. In dit blog leggen wij in het kort uit welke verplichtingen u heeft als u schenkingen en leningen ontvangt, terwijl u bijstand ontvangt.

Bijstandsuitkering als vangnet

Een bijstandsuitkering is een vangnet voor een burger die geen inkomstenbron (meer) heeft. Deze uitkering wordt meestal aangevraagd bij de gemeente. U komt alleen in aanmerking voor een bijstandsuitkering als u geen recht heeft op een andere uitkering of voorziening. De bijstandsuitkering vult het inkomen aan tot de bijstandsnorm die specifiek voor u geldt.

Voorwaarden algemene bijstand

Om in aanmerking te komen voor algemene bijstand moet u aan meerdere voorwaarden voldoen. U moet (onder andere) aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Rechtmatig in Nederland wonen;
• 18 jaar of ouder zijn;
• Niet in de gevangenis (of huis van bewaring) zitten;
• Geen beroep kunnen doen op een andere voorziening of uitkering, waarmee in het levensonderhoud kan worden voorzien (bijvoorbeeld studiefinanciering of de Ziektewet);
• Niet genoeg inkomen of vermogen hebben om in zijn levensonderhoud te voorzien.

Inlichtingenplicht gestorte bedragen

De inlichtingenplicht ontstaat al op het moment dat u een bijstandsuitkering aanvraagt. Bij de aanvraag moet u namelijk alle informatie verstrekken, die de gemeente nodig heeft om het recht op een bijstandsuitkering vast te stellen.

Als u een bijstandsuitkering ontvangt, geldt de inlichtingenplicht nog steeds. U moet de gemeente informeren over alle relevante wijzigingen in uw situatie. Ook moet u de gemeente informeren over alle ontwikkelingen in uw financiële toestand. Dit geldt dus ook voor het ontvangen van een schenking of het aangaan van een lening.

Schenking wordt gezien als inkomen

Bijschrijvingen van derden en stortingen van contant geld op uw bankrekening, en eventueel van uw minderjarige inwonende kinderen, worden als voor de bijstand in aanmerking te nemen middelen beschouwd. Deze betalingen worden als inkomsten gezien door de gemeente als deze:

1. een terugkerend of periodiek karakter hebben en/of een relevante hoogte;
2. kunnen worden gebruikt voor algemeen noodzakelijke bestaanskosten; en
3. zien op een periode waarover een beroep op bijstand wordt gedaan.

Kortgezegd betekent dit dat de extra inkomsten die u ontvangt, door de gemeente in mindering worden gebracht op de hoogte van uw bijstandsuitkering.

Lening ook een vorm van inkomen

Naast een schenking kan ook een lening gezien worden als inkomsten. Het is belangrijk dat u het aangaan van een lening direct doorgeeft aan de gemeente. Een lening is namelijk ook van belang voor het berekenen van de hoogte van de bijstandsuitkering. Vanuit de gedachte dat bijstand een vangnetvoorziening is, is geen bijstand nodig als iemand zich door het aangaan van leningen middelen verschaft om in de algemeen noodzakelijke bestaanskosten te voorzien.

Uit eerdere rechtspraak blijkt dat een lening wordt aangemerkt als inkomen, ook als de bijstandsgerechtigde geen werk heeft en vanuit noodzaak geld leent. Dat de bijstandsgerechtigde in dat geval én de lening én de bijstand moet terugbetalen, maakt voor de rechtspraak niet uit.

Uit die rechtspraak volgt ook dat de vraag of geld al dan niet is geleend, wel van belang is voor de vraag hoe iemand voorafgaand aan de bijstandsaanvraag heeft geleefd. Ook is het belangrijk voor het bepalen van het vermogen bij aanvang van de bijstandsverlening.

Verrekening met de bijstandsuitkering

Volgens vaste rechtspraak heeft een burger geen recht op bijstand als hij zich met enige regelmaat middelen tot levensonderhoud verschaft door schenkingen of het aangaan van leningen. Als u vrij kunt beschikken over de schenking, dan wordt deze gezien als inkomen. De schenking wordt dan in mindering gebracht (of achteraf teruggevorderd) op de bijstandsuitkering.

Een bedrag dat is gestort op de bankrekening, waar geen duidelijk doel aan is gegeven (bijvoorbeeld voor aanschaf van een stoel), kan dus in mindering worden gebracht op uw bijstandsuitkering.

Hulp familie bij rechtsbijstand

Mocht een familielid u af en toe willen helpen in het levensonderhoud, dan zal dit met een duidelijk doel moeten. Een familielid kan soms een etentje geven bijvoorbeeld. Zodra het geld voor het etentje, zonder bijschrijving, op de bankrekening wordt gestort, zal de gemeente dit zien als vrij te besteden inkomen. Het gevolg is dat de gemeente dit dan aftrekt van de bijstandsuitkering.

Een kanttekening is wel dat een schenking met een gericht doel niet met enige regelmaat kan worden gegeven. Dan kan de gemeente dit namelijk alsnog aanzien als inkomsten waarmee u uw vaste lasten kunt betalen. De gemeente kan uw bijstandsuitkering dan ook verlagen.

Bezwaar tegen besluit verlagen of verrekenen bijstandsuitkering

Tegen het besluit van de gemeente om uw bijstandsuitkering te verlagen of terug te vorderen kan worden ingediend. Dit bezwaar moet binnen zes weken na het besluit worden ingediend bij de gemeente.

Als de bijstandsuitkering verlaagd wordt vastgesteld en hier niet binnen zes weken bezwaar tegen wordt ingediend, zal dit vast komen te staan. Dit betekent dat u vastzit aan de lagere bijstandsuitkering, totdat een verandering in uw situatie ontstaat.

Juridische hulp bijstandsuitkering

Het advies is om altijd bezwaar aan te tekenen tegen het besluit over uw bijstandsuitkering en het dossier op te vragen. U kunt hiervoor juridische bijstand inschakelen op basis van een toevoeging, bij een pro deo advocaat. U maakt geen kosten als uw inkomen op bijstandsniveau ligt, omdat de overheid uw juridische kosten betaald.

Wilt u bezwaar maken of heeft u andere vragen over uw bijstandsuitkering? Laat u bijstaan door Ratio Advocatuur. Neem contact met ons op voor vrijblijvend advies.